Od czasu gdy informacja stała się towarem, codziennie obserwujemy w telewizyjnych przekazach najświeższe doniesienia o kolejnych wojnach, katastrofach, skandalach, rekordach, romansach. Przekaz o tych wszystkich wydarzeniach dociera do nas sprawnie i szybko, z dowolnego miejsca na Ziemi.

Ale czy to jest cała prawda o naszym świecie, czy tylko jej powierzchowne odbicie? Czy można zajrzeć głębiej, pod powierzchnię „headline newsów”?

Czy portret zlanego potem mężczyzny, stojącego z paczką w gigantycznej kolejce do aresztu śledczego w Moskwie, albo śpiewający pieśni o Mao Zedongu w domu starców w Pekinie, albo młoda kobieta, która na seansie u wróżki w Mińsku marzy o wielkiej miłości, albo mężczyzna, który na statku pasażerskim płynącym wzdłuż Kijowa przeklina swoją przeszłość, słowem czy takie obrazy, dalekie od codziennej newsowej doraźności nie powiedzą nam więcej o dzisiejszym świecie, o jego kondycji.

Taką dokumentalną metodę obserwacji rzeczywistości w 2006 roku zaproponowaliśmy naszym studentom w Szkole Filmowej w Łodzi. Przez kilka kolejnych lat realizowaliśmy projekt „Łódź od świtu do zmierzchu”.

W 2011 roku zaprosiliśmy do współpracy naszych kolegów, wybitnych polskich dokumentalistów, twórców i krytyków filmowych: Marcela Łozińskiego, Jacka Bławuta, Vitę Żelakeviciute, Pawła Łozińskiego, Jacka Petryckiego, Rafała Listopada i Mateusza Wernera, aby wspólnie zrealizować w pięciu światowych stolicach projekt „Świat od świtu do zmierzchu”, współfinansowany przez Instytut Adama Mickiewicza, PISF, TVP 2, Belsat, MSZ. Studenci szkół filmowych Mińska, Kijowa, Moskwy, Pekinu i Tokio zrealizowali dokumentalne obrazy swoich miast. Obrazy inne, niż te, które na co dzień widzimy w telewizji. W ten sposób powstała kolekcja filmów, która może być punktem wyjścia do głębszej refleksji o naszym współczesnym świecie.

Równie ważnym, a może nawet ważniejszym niż filmy okazało się nasze spotkanie ze studentami z tak różnych części świata. Dla obu stron było to bardzo kształcące doświadczenie: młodzi filmowcy poznawali naszą, polską, dokumentalną metodę obserwacji rzeczywistości, a my przyglądaliśmy się ich światu przez pryzmat ich wrażliwości i talentu. Końcowy efekt naszej wspólnej pracy, w postaci kolekcji pięciu niezwykle interesujących filmów, skłonił nas do kontynuowania naszego projektu według tej samej metody oraz przy wsparciu tych samych partnerów.

W roku 2013 wybraliśmy się na kolejne wyprawy do Tbilisi, Erewania, Kiszyniowa i Bydgoszczy. Znowu poznaliśmy wyjątkowe miejsca i niesamowitych ludzi tam żyjących. Mogliśmy dobrze się im przyjrzeć dzięki wrażliwości młodych filmowców, z którymi współpracowaliśmy w trakcie warsztatów. Znowu powstały cztery filmy dokumentalne, które wzbogaciły kolekcję „Świat od świtu do zmierzchu”. Rok 2014 zaowocował kolejnymi filmami: o Baku, Stambule i Kalkucie; a 2015 – o Wrocławiu i Hawanie.

Mirosław Dembiński, Maciej J. Drygas